Poldergolf Matters
Ons kleine, drukbevolkte en inventieve landje is de uitvinder van het poldermodel. U weet wel: de overlegeconomie. Daaruit vloeide een nieuw werkwoord voort: polderen, ofwel wij werken graag samen en sluiten compromissen. Maar we zijn ook het land van 1000 meningen en het land met vele protestbewegingen. Ik noem er maar eens een paar: Kick Out Zwarte Piet, Viruswaarheid, Black Lives Matter, Klimaatspijbelaars en de Farmers Defence Force. Deze, over het algemeen vreedzame, protestbewegingen brengen dan vanzelf wel weer een nieuw rondje polderen op gang. Zo blijven we met z’n allen lekker bezig en dat vind ik persoonlijk best wel eens vermoeiend.
Overigens, ook de heren ingenieurs Leeghwater en Cruquius èn Baron van Lijnden waren letterlijk enthousiaste polderaars en zijn de naamgevers aan onze 27 holes. Vind ik best wel “nouveau chique” klinken: “ik speel vandaag 9 holes (Baron van) Lijnden. Heeft wel wat, vindt u niet? Daar steken lusnamen als Aak, E-holes of Peer toch wat schril bij af.
Er zullen ongetwijfeld golfers zijn die denken: “wat moet ik nou op zo’n platte polderbaan met al dat water?” Spelen liever in het bos, een park of de duinen. Tja…smaken verschillen en zoveel golfers zoveel meningen! Misschien zijn ze gewoon een beetje bang voor al dat water? Wij moedige HGC-ers hebben geen last van watervrees want van de 18 holes Leeghwater-Lijnden hebben er 17 wel ergens (lateraal) water.
Onze polderbaan wordt met het jaar mooier en ik vind ‘m zeker niet minder uitdagend dan bijvoorbeeld een bosbaan, integendeel! Daar ga ik hoogstpersoonlijk een lans voor breken. Ik ga de barricaden op, ik start een geheel nieuwe beweging:
POLDERGOLF MATTERS
En dan gaan we ook weer gelijk een rondje polderen… Doet u mee?
De Waterwolf
Een stukje Haarlemmermeer geschiedenis
Het Haarlemmermeer was begin 19e eeuw een wateroppervlakte van ruim 18.000 hectare en werd de Waterwolf genoemd, omdat het water steeds meer land opschrokte.
Tekening: Haarlemmermeermuseum De Cruquius
Tijdens een bezoek van koning Willem I aan de stad Amsterdam in 1837 praatten de bestuurders eindeloos met de koning over het gevaar dat het Haarlemmermeer voor de hoofdstad betekende. De zware stormen van 1834 en 1836 maakten duidelijk dat de situatie onhoudbaar was geworden en dat de Waterwolf getemd moest worden. Tijdens deze stormen was het water zo hoog opgezweept dat de polders in de wijde omgeving tot aan de gemeentegrenzen van Leiden en Amsterdam onderliepen. Vroeger of later zou dat tot een grote ramp leiden.
De bestuurders van Amsterdam vroegen koning Willem I de regie in handen te nemen, omdat via de bestuurlijke weg geen oplossing te verwachten was. De drooglegging van het Haarlemmermeer was vooral een economisch probleem. Er was eigenlijk geen geld beschikbaar om het grote meer droog te malen. Dankzij de koning lagen binnen korte tijd toch serieuze plannen op tafel voor de tot dan toe grootste drooglegging. Hoewel de staatskas bijna leeg was, bleek het gewaagde plan toch financierbaar. In 1839 nam men een wetsvoorstel aan voor de droogmaking van het Haarlemmermeer, gebaseerd op het plan van F.G. Baron van Lijnden van Hemmen.
In mei 1840 begon het graven van de 60 kilometer lange ringvaart en het opwerpen van een ringdijk. In 1845 was dit werk klaar en kon het stoomgemaal Leeghwater (aan de Kaag) beginnen met het spuien op een speciaal voor dit doel gegraven kanaal dat bij Katwijk in zee uitwaterde. In 1848 en 1849 werden de stoomgemalen Lijnden (bij Osdorp) en Cruquius (bij Heemstede) in gebruik genomen. In 1852 was zo’n 800 miljoen kubieke meter water weggepompt.
In de jaren daarna werd het nieuwe land van de Haarlemmermeer ontgonnen. De grond bracht 8 miljoen gulden op, de kosten van de droogmaking bedroegen 14,5 miljoen. Het verschil werd in de jaren daarna via grondbelasting goedgemaakt. De kopers van de grond bestonden vooral uit rijke lieden uit de grote steden, die de grond vervolgens aan boeren verpachtten.
De naamgevers aan onze drie grote 9-holes lussen zijn dus de drie stoomgemalen die het Haarlemmermeer hebben drooggelegd. Op hun beurt waren de naamgevers aan deze stoomgemalen:
- Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650), molenmaker en waterbouwkundige.
- Nicolaus Samuel Cruquius, ofwel Nicolaas Kruik (1678-1754), landmeter, waterbouwkundig plannenmaker, cartograaf en astronoom, tevens een van grondleggers van de meteorologie.
- Frans Godert Baron Van Lijnden van Hemmen (1761-1845), politicus. Van Lijnden’s boek “Verhandeling over de Droogmaking der Haarlemmer-Meer” (uit 1821) vormde de basis voor de daadwerkelijke droogmaking.
Bent u geïnteresseerd in de geschiedenis van de Haarlemmermeer en de strijd met het water? Zie ook: https://www.haarlemmermeermuseum.nl/
De KISS formule
Digitale clubbladen worden interessanter als ze interactief zijn. Zoals social media, maar dan nèt even anders. Dus we hebben nog heel wat te ontdekken en uit te proberen, als het gaat om de MeerMARE als online platform voor clubgenoten. Tips en suggesties zijn van harte welkom.
Vroeger, toen de MeerMARE nog gedrukt werd, stonden er soms lange verhalen in. Maar het werd al snel duidelijk dat dit bij een digitale MeerMARE niet meer werkt.
De kunst is nu om zoveel mogelijk te vertellen in zo weinig mogelijk woorden. Hoe? We hoefden daarvoor niet het wiel uit te vinden. Redacties en andere broodschrijvers gebruiken daarvoor de KISS formule: Keep it Short and Simple. Bovendien: één plaatje zegt soms meer dan duizend woorden. Een leuke uitdaging, om op die manier een eigentijds clubblad te maken.